Rol forensisch arts tijdens strafrechtelijke procedures

Datum: 29 nov '22

Een forensisch arts krijgt regelmatig de opdracht van politie of justitie een letselrapportage op te stellen. In het kader van de Wet Deskundigen in Strafzaken (WDS) wordt men voorafgaand aan deze letselrapportage benoemd als deskundige door de rechter-commissaris. We spraken met forensisch arts Jonne Kortmann over de rol van deskundige tijdens strafrechtelijke procedures. Waar moet je op letten? En waarom is het handig om als deskundige geregistreerd te staan?

Geschreven door Lie Kietselaer

Jonne Kortmann is werkzaam bij de GGD Amsterdam. De dag begint meestal met een vraagteken. “Op het moment dat de telefoon gaat, heb je wat te doen. Er is bijvoorbeeld een overleden persoon aangetroffen waarbij je onderzoek moet doen. Of een zedenonderzoek. Dan ga je op pad. Het is een reizend beroep”, vertelt Jonne.

Het gebeurt ook regelmatig dat de politie mensen naar de GGD stuurt voor letselonderzoek. “Ik onderzoek dan iemand van top tot teen, maak foto’s en schrijf daar een verslag van. Soms liggen mensen in het ziekenhuis en heeft de politie al foto’s gemaakt”, legt Jonne uit. Een forensisch arts wordt meestal ingeschakeld bij een strafzaak als betrokken juristen nog vragen hebben over het letsel, bijvoorbeeld de officier van justitie of de advocaat van de verdediging. Soms moet dit mondeling toegelicht worden in de rechtbank zelf. “Mijn motto is altijd, als je een goed verslag schrijft, hoef je niet te komen. Maar soms word je toch gevraagd naar de zitting te komen om een mondelinge toelichting te geven op hetgeen je hebt geschreven of aanvullende vragen te beantwoorden. Bij vragen met je denken aan: wat had je, hoe kom je daaraan en had je er dood aan kunnen gaan? Of persoon A zegt dat scenario A is gebeurd en persoon B zegt scenario B, wat is het meest waarschijnlijke scenario?”, zegt Jonne.

Niet elke forensisch arts kan ingeschakeld worden als gerechtelijk deskundige. In het kader van de Wet Deskundigen in Strafzaken (WDS) moet een forensisch arts door de rechter-commissaris benoemd worden als deskundige. “Een rechter-commissaris kijkt naar je CV en beoordeelt of je deskundig genoeg bent om er iets over te zeggen”, zegt Jonne.

Sinds september 2022 kunnen forensisch artsen zich inschrijven in het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen (NRGD). Zo hoeft men niet elke keer een CV op te sturen naar de rechter-commissaris ter beoordeling van diens deskundigheid. Een van de voorwaarden van registratie is het volgen van de nascholing ‘Forensisch arts in strafzaken’. “Elke vijf jaar wordt er opnieuw getoetst of je nog voldoet aan de voorwaarden voor registratie. Een registratie is niet verplicht maar het is een optie waardoor je makkelijker benaderd kan worden”, zegt Jonne.

De nascholing ‘Forensisch arts in strafzaken’ is gericht op het trainen van vaardigheden zoals rapporteren, taalgebruik en het optreden tijdens de zitting. Jonne legt uit waarom dat belangrijk is: “Het verslag dat je schrijft is niet alleen bedoeld voor de rechtbank maar ook voor politie. Het is belangrijk dat het in begrijpelijke taal geschreven is en op één manier op te vatten. Bijvoorbeeld, als iemand iets ‘aangeeft’ kan dat betekenen dat iemand iets aanduidt of fysiek iets aangeeft. Dat iets lijkt, schijnt, is of blijkt, zijn verschillende dingen. Je moet de juiste woorden kiezen in de goede context. Als arts kijk je verder naar een bepaalde casuïstiek, maar voor een jurist is dat niet altijd logisch. Zo’n verslag is eigenlijk een soort betoog hoe je tot je eigen conclusie bent gekomen.”

Tijdens een zitting is het belangrijk goed te luisteren en antwoord te geven op de vraag. “Ga niet uitweiden en leg geen verbanden die er mogelijk niet zijn. Er zijn nog hele andere bevindingen in een strafzaak die je niet kent zoals getuigenverklaringen, sporenonderzoek op plaats delict en nalopen van telefoongesprekken. Je moet bij je eigen expertise blijven. Uiteindelijk gaat de rechter er over of iemand verantwoordelijk wordt gehouden voor het strafbare feit,” zegt Jonne.

Treed jij als forensisch arts regelmatig op in strafzaken en wil je geregistreerd worden in het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen? Doe dan de nascholing ‘Forensisch arts in strafzaken’.