Tekenbeten komen regelmatig voor. Een tekenbeet kan leiden tot de ziekte van Lyme. Het is belangrijk om het lichaam te controleren op teken want tijdige verwijdering van een teek (binnen 24 uur) doet de kans op de ziekte van Lyme afnemen.
Samenvatting
Inleiding / Doel:
De incidentie van het aantal tekenbeten neemt jaarlijks toe. Drenthe is in Nederland koploper op het gebied van tekenbeten en het aantal meldingen van ziekte van Lyme (>300 per 100.00 inwoners). In de leeftijdscategorie 10-14 jaar loopt jaarlijks gemiddeld 1 op de 10 kinderen een tekenbeet op. Bekend is dat tijdige verwijdering van een teek de kans op de ziekte van Lyme doet afnemen. Zelfcontrole op teken na mogelijke tekenexpositie speelt hierin een belangrijke rol. Doel van dit onderzoek is te onderzoeken of een ‘badkamerhanger’ een effectieve interventie is om bij kinderen de zelfcontrole op teken te bevorderen.
Methode:
Het betreft een kwantitatief onderzoek met gestructureerde vragenlijsten middels een pre-test – post-test design. Leerlingen van groep 7 (leeftijd 10-12 jaar) van basisscholen verspreid over Drenthe worden geïncludeerd om zowel voor als na de zomervakantie een vragenlijst in te vullen. Randomisatie vindt plaats op schoolniveau, waarbij de kinderen van de interventiegroep ene school na het invullen van de eerste vragenlijst een gastles en de badkamerhanger krijgen (interventiegroep) en de kinderen van de andere school een gastles en een informatiefolder (controlegroep). De gastles is gestandaardiseerd, analyse van de vragenlijsten vindt plaats met SPSS.
Resultaten:
Voor de zomer van 2018 hebben 9 scholen uit de interventiegroep (n=239) en 9 scholen uit de controlegroep (n=267) de vragenlijsten ingevuld, ook is op deze 18 scholen een gastles gegeven. Na de zomer hebben kinderen van 5 scholen uit de interventiegroep (n=122) en kinderen van 6 scholen (n=161) uit de controlegroep nogmaals de vragenlijst ingevuld. De primaire uitkomstmaat: tekencontroleergedrag laat geen verschillen zien tussen de interventiegroep en de controlegroep voor de zomer en ook in de vergelijking tussen de scholen na de zomer zijn de uitkomsten nagenoeg gelijk. Van alle kinderen die de badkamerhanger hebben gekregen, geeft 50% aan het ook daadwerkelijk gebruikt te hebben.
Conclusie:
De uitkomsten van het kwalitatieve deel van dit onderzoek laten zien dat sociale marketing een effectieve methode is om een interventie te ontwikkelen. Wat de sociale marketing onderscheidt van andere kwalitatieve onderzoeksmethoden is het herkennen van factoren die het gewenste gedrag belemmeren. We hebben de hanger dan ook zo ontworpen dat er een positieve invloed van uitgaat: we hebben alle risicomomenten voor tekenbeten duidelijk benoemd, aan de ouders wordt uitgelegd hoe ze een teek moeten verwijderen en we hebben gekozen voor een controlemoment in de badkamer waar het goed past naast het dagelijkse tandenpoetsen en douchen.
Publicatie
Dit onderzoek is gepubliceerd:
Jorien van Pelt, AG Louwes, WJ van der Veen, EI van Dijk, J. van den Boogaard
De badkamerhanger, een interventie die blijft hangen.
Infectieziekten Bulletin 2019;30(5)